Ντόναλντ Τραμπ: Φίλοι, εχθροί και ουδέτεροι στη σκακιέρα του πλανήτη – Ελεύθερος Τύπος

Ως πραγματιστής των αγορών -πολλές φορές ξεπερνώντας τα όρια του κυνισμού- ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ το εφάρμοσε αρκετές φορές στην πράξη κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Η δεύτερη και τελευταία αναμένεται να αλλάξει το τοπίο των διεθνών σχέσεων, στον βαθμό βέβαια που ο νέος «πλανητάρχης» είναι σε θέση να διαφοροποιηθεί από τις παγιωμένες στρατηγικές επιλογές των αμερικανικών οικονομικών και διπλωματικών μηχανισμών εξουσίας.

Σε διεθνές επίπεδο, ο Ντόναλντ διαθέτει ουκ ολίγους πολιτικούς και ιδεολογικούς θαυμαστές, από την Ευρώπη και την Λατινική Αμερική έως την Απω Ανατολή, όπου τον είχε πρότυπο ο πρώην πρόεδρος των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε. Στην παρούσα συγκυρία, αξίζει να καταγράψουμε τους «φίλους», τους «εχθρούς» και τους «ουδέτερους» απέναντί του στη διεθνή σκακιέρα. Πάντοτε υπό την αίρεση του διαχρονικού «δόγματος Πάλμερστον».

ΦΙΛΟΙ

Βλαντιμίρ Πούτιν (Ρωσία)

Ο Ρώσος πρόεδρος συνεχάρη θερμά τον Τραμπ για τη νίκη του, τον κάλεσε να συναντηθούν πριν από την ορκωμοσία του και εγκωμίασε τη «γενναιότητά του» απέναντι στις δύο δολοφονικές απόπειρες. Ομως, το ρωσικό υπ. Εξωτερικών κράτησε μικρό καλάθι ως προς τη μεγαλοστομία του νέου προέδρου ότι θα τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες. Η στήριξη της Ρωσίας θεωρείται το προπατορικό αμάρτημα του Τραμπ στις ΗΠΑ, που τον οδήγησε ενώπιον της Δικαιοσύνης. Οι δύο ηγέτες δεν έχουν τσιγκουνευτεί στην ανταλλαγή φιλοφρονήσεων, αλλά η πορεία της σχέσης τους στο εχθρικό περιβάλλον, που δημιούργησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, θα είναι η ερώτηση του 1 εκατομμυρίου.

Μπέντζαμιν Νετανιάχου (Ισραήλ)

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός παρομοίασε κάποτε τον Τραμπ ως τον «καλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο» και τώρα πανηγύρισε σαν να κέρδισε ο ίδιος. Στην πρώτη του θητεία ο Τραμπ μετέφερε την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, αναγνώρισε την ισραηλινή κατοχή στα συριακά Υψώματα του Γκολάν και προώθησε, μέσω του γαμπρού του, τις Συμφωνίες του Αβραάμ για ειρήνευση του Ισραήλ με αραβομουσουλμανικά κράτη. Ο δεσμός παραμένει, αλλά οι πόλεμοι σε Γάζα και Λίβανο περιπλέκουν την κατάσταση. Επίσης, η έκδηλη εχθρότητα του Τραμπ προς το Ιράν (υπ’ αρ. 1 του Ισραήλ) προσκρούει στην υπόσχεσή του να μην ξεκινήσει νέους πολέμους.

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (Τουρκία)

Ο Τούρκος ηγέτης καλωσόρισε τη νίκη του «φίλου του» και ήταν από τους πρώτους που του μίλησε τηλεφωνικά. Με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο η στρατηγική σχέση Τουρκίας-ΗΠΑ αναβαθμίζεται ακόμη περισσότερο, καθώς ο Τραμπ έλκεται από το μοντέλο αυταρχικών ηγετών τύπου Ερντογάν και διατηρεί και ο ίδιος μπίζνες με ακίνητα στην Κωνσταντινούπολη.

Οσο κι αν η διμερής σχέση πέρασε από φουρτούνες, με την ομηρία του Αμερικανού πάστορα στην Τουρκία και την υπόθεση Γκιουλέν, η Αγκυρα δικαίως προσδοκά ευνοϊκότερη μεταχείριση από την Ουάσιγκτον.

Ευρωπαίοι ακροδεξιοί ηγέτες

• Στον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν ανήκει δικαιωματικά ο τίτλος του ηγέτη του φιλοτραμπικού στρατοπέδου στην Ευρώπη. Συναντιέται συχνά με τον Τραμπ στις ΗΠΑ και μοιράζονται σε νεοσυντηρητικά φόρουμ τις ίδιες αξίες για την παραδοσιακή οικογένεια, τις αμβλώσεις, τη μετανάστευση και την παγκοσμιοποίηση.
• Ενθουσιωδώς πανηγύρισαν την «ιστορική επιστροφή» του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι.
• Στη Γερμανία η συμπρόεδρος της AfD Αλίς Βάιντελ χαιρέτισε με ενθουσιασμό τη νίκη Τραμπ καθώς περιμένει να επωφεληθεί εκλογικά στις πρόωρες κάλπες της Γερμανίας από το «δεύτερο τραμπικό κύμα», μετά το πρώτο του 2016.
• Στη Γαλλία, βουλευτές και οπαδοί του «Εθνικού Συναγερμού» ξεσάλωσαν, αλλά το ηγετικό δίδυμο Μαρίν Λεπέν-Ζορντάν Μπαρντελά κινήθηκε παραδόξως πιο συγκρατημένα, καλώντας την Ευρώπη να συσπειρωθεί απέναντι στον εμπορικό πόλεμο του Λευκού Οίκου!
• Tέτοιες επιφυλάξεις δεν εξέφρασε ο Ολλανδός αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος, Γκερτ Βίλντερς, συγχαίροντας ολόθερμα «τον Τραμπ και την Αμερική». Ως φιλοτραμπικοί λογίζονται οι ηγέτες της αυστριακής ακροδεξιάς, όπως επίσης και των ακροδεξιών ή εθνολαϊκιστικών κομμάτων της Ανατολικής Ευρώπης, είτε βρίσκονται στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση.

Χαβιέ Μιλέι (Αργεντινή)

Διαπρύσιος θαυμαστής του Τραμπ, ο «πριονοφόρος» πρόεδρος της Αργεντινής τον συνεχάρη για την «τρομερή εκλογική νίκη», λέγοντάς του ότι μπορεί να βασίζεται και στη χώρα του για να ξανακάνει την Αμερική μεγάλη. Ο Μιλέι δεν απέσυρε απλώς την υποψηφιότητα της Αργεντινής από τους BRICS, αλλά αποτελεί και πρότυπο για το αναρχοφιλελεύθερο μοντέλο που θέλει να εφαρμόσει ο νέος πρόεδρος στις ΗΠΑ, με μαστροχαλαστή εκεί του κοινωνικού κράτους και του δημόσιου τομέα τον πολύ Ελον Μασκ.

ΕΧΘΡΟΙ

Σι Τζινπίνγκ (Κίνα)

Κανονικά ο Κινέζος πρόεδρος αποτελεί μία κατηγορία από μόνος του. Ως αυταρχικός ηγέτης μίας αναδυόμενης υπερδύναμης αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού και ενίοτε εγκωμιαστικών σχολίων από τον Τραμπ. Ταυτόχρονα όμως είναι επικεφαλής του βασικού αντιπάλου των ΗΠΑ για την παγκόσμια ηγεμονία και επί Τραμπ ο εμπορικός πόλεμος των δύο χωρών αναμένεται να κλιμακωθεί (με την κοινή ελπίδα της ανθρωπότητας να παραμείνει σε αυτό το στάδιο). Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι αν ο Τραμπ επιστρέψει στις πολιτικές προστατευτισμού και απομονωτισμού, θα διευκολύνει τον Σι να ηγηθεί του στρατοπέδου της παγκοσμιοποίησης, η οποία όμως πλέον δεν είναι στη μόδα.

Βολοντίμιρ Ζελένσκι (Ουκρανία)

Εδώ και μερικές εβδομάδες, ο Ουκρανός πρόεδρος επιδίδεται σε μια αγχωμένη επίθεση φιλίας στον Τραμπ, με την ελπίδα ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου να μην υλοποιήσει τα ειρηνευτικά σχέδια που φέρεται να έχει στα συρτάρια του και προβλέπουν διαμελισμό της Ουκρανίας με ταυτόχρονη ουδετεροποίησή της. Προσβλέπει γι’ αυτό στο ΝΑΤΟ και στον γενικό γραμματέα Μαρκ Ρούτε προσωπικά.

Ευρωπαϊκό «διευθυντήριο»

Τα συγκρατημένα συγχαρητήρια των Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Ολαφ Σολτς, Εμανουέλ Μακρόν και Κιρ Στάρμερ στον νέο πρόεδρο πρόδωσαν την ανησυχία τους αφενός για την κλιμάκωση του οικονομικού ανταγωνισμού των ΗΠΑ, αφετέρου για την εγκατάλειψη της Ευρώπης μόνης της στο ουκρανικό μέτωπο κατά της Ρωσίας, με όποιο κόστος συνεπάγεται αυτό σε λαούς γονατισμένους από την ακρίβεια. Η πρωτόγνωρη, μεταπολεμικά, πολιτική αστάθεια στη Γερμανία, με τις πρόωρες εκλογές μετά την πτώση της κυβέρνησης Σολτς, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.

ΟΙ ΟΥΔΕΤΕΡΟΙ

Τμήμα BRICS+

Εδώ κανονικά ανήκουν οι περισσότερες κυβερνήσεις του πλανήτη, τα λεγόμενα βατράχια που προσπαθούν να αποφύγουν τον τσακωμό των βουβαλιών. Υπάρχουν όμως και δύο μεγαλομεσαία βουβάλια που προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες στον βάλτο, μήπως και σωθεί ένα μέρος της πανίδας.

Πρόκειται για τους ηγέτες της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, και της Βραζιλίας, Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Συγκαταλέγονται μεν στoυς BRICS, μαζί με Κίνα, Ρωσία, Ν. Αφρική και τους νεοεισελθόντες Iράν, Αίγυπτο, Αιθιοπία, ΗΑΕ, αλλά δεν θέλουν συγκρούσεις με τις ΗΠΑ (ούτε παγκόσμιες συγκρούσεις γενικά).

Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, με αφορμή την ινδουιστική εορτή του Diwali, ο Τραμπ διαμήνυσε στον Μόντι την πρόθεσή του να ενισχύσει «τη σπουδαία εταιρική σχέση των δύο χωρών», ενώ ο Ινδός πρωθυπουργός ήταν από τους πρώτους που τον συνεχάρησαν (να σημειωθεί ότι η Ινδία πατάει σε δύο βάρκες, συμμετέχοντας στην ομάδα QUAD του Iνδοειρηνικού, μαζί με ΗΠΑ, Ιαπωνία και Αυστραλία, για τον περιορισμό ουσιαστικά της εταίρου της στην BRICS Κίνας, με την οποία έχουν μακροχρόνιο περιφερειακό ανταγωνισμό).

Οσο για τον Λούλα, συνόδευσε τα συγχαρητήριά του στον Τραμπ (ιδεολογικό ταγό του αντιπάλου του, ακροδεξιού πρώην προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο) με την επισήμανση ότι «ο κόσμος μας χρειάζεται διάλογο και συνεργασία για να πετύχει περισσότερη ειρήνη, ανάπτυξη και ευημερία».