Ευλογιά των πιθήκων: Συναγερμός για επικίνδυνη μετάλλαξη

Λόγω της νέας παραλλαγής clade Ib (κλάδος Ib), o διεθνής οργανισμός κήρυξε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη συγκεκριμένη νόσο, που εξαπλώνεται ραγδαία το τελευταίο διάστημα στην Κεντρική Αφρική.

«Ακουσα πολλούς συναδέλφους να κάνουν συγκρίσεις με την πρώτη περίοδο του HIV», δήλωσε στην «Guardian» η Τρούντι Λανγκ, καθηγήτρια Παγκόσμιας Υγείας στην Οξφόρδη. Η ίδια πρόσθεσε, ότι αν ο ιός mpox φτάσει στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ το πιθανότερο είναι να αναχαιτιστεί με εμβολιασμούς, όπως η αντίστοιχη επιδημία του 2022. «Εμείς στη Δύση θα δράσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά, αλλά ανησυχώ πολύ για το τι θα γίνει στις πάμφτωχες περιοχές της Αφρικής», τόνισε η Βρετανίδα επιστήμων.

O Γκεμπρεγεσούς, από την πλευρά του, επέσεισε τον κίνδυνο μετάδοσης της παραλλαγής «εντός της Αφρικής, αλλά και πέρα από αυτήν». «Είναι σαφές ότι απαιτείται συντονισμένη διεθνής δράση, για να ελεγχθούν οι εστίες έξαρσης και να σωθούν ζωές», συμπλήρωσε ο Αιθίοπας αξιωματούχος.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το στέλεχος Ιb του mpox πρωτοεμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο μεταξύ εργαζομένων του σεξ στην κογκολέζικη πόλη Καμιτούνγκα και μεταδίδεται σχετικά εύκολα με τη στενή κοινωνική επαφή, εν αντιθέσει με το προηγούμενο στέλεχος Ι, που ήταν κυρίως σεξουαλικά μεταδιδόμενο -ιδίως μεταξύ των ομοφυλόφιλων ανδρών.

Η νέα παραλλαγή θερίζει στο ανατολικό τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, κάνοντας θραύση σε εγκύους και παιδιά. Η κεντροαφρικανική χώρα με το πλούσιο υπέδαφος και τους ατέρμονους εμφυλίους είχε σχεδόν 15.000 κρούσματα και 524 νεκρούς μέσα στο 2024. Ταχέως εξαπλώνεται το mpox και στα γειτονικά κράτη (Ρουάντα, Μπουρούντι, Κένυα και Ουγκάντα) ενώ κρούσματα έχουν εντοπιστεί σε 18 συνολικά αφρικανικές χώρες. Βάσει των στοιχείων του ΠΟΥ, από τις αρχές του 2022 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί στην Αφρική περίπου 38.500 κρούσματα και 1.500 θάνατοι από την πρώην «ευλογιά των πιθήκων».

Γενικά η ασθένεια έχει ήπια συμπτώματα γρίπης και συνήθως δεν είναι θανατηφόρα. Βασικό της χαρακτηριστικό η εξάπλωση εξανθημάτων στο σώμα, σαν μεγάλα σπυριά. Σύμφωνα με το αφρικανικό κέντρο λοιμώξεων (ΑCDC) προκαλεί πυρετό, ρίγη, πρησμένους λεμφαδένες, εξάντληση, μυϊκούς πόνους και οσφυαλγία, πονοκέφαλο και αναπνευστικά συμπτώματα (π.χ. πονόλαιμος, ρινική συμφόρηση ή βήχας). Στη νέα μετάλλαξη τα συμπτώματα είναι πιο έντονα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει εγκεκριμένη θεραπεία, αλλά μόνο προληπτικός εμβολιασμός σε δύο δόσεις, με τη Δύση να διαθέτει υπερεπάρκεια εμβολίων και απείρως καλύτερες συνθήκες περίθαλψης. Αυτή τη στιγμή οι αφρικανικές χώρες διαθέτουν μόνο 200.000 εμβόλια, αλλά χρειάζονται 10 εκατομμύρια και απευθύνουν έκκληση για διεθνείς δωρεές. Ο ΠΟΥ διέθεσε 1,5 εκατ., δολ. και η Αφρικανική Ενωση 10,4 εκατ. δολάρια, αλλά αφρικανοί γιατροί υποστηρίζουν ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 4 δισ!

Ο προηγούμενος συναγερμός του ΠΟΥ το 2022 διάρκεσε 10 μήνες και στη φάση της έξαρσης ανιχνεύθηκαν περίπου 3.700 κρούσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, χωρίς να αναφερθεί κανένας θάνατος. Σήμερα τα κρούσματα στη Βρετανία έχουν σχεδόν μηδενιστεί.