Φιλομήλα Λαπατά στον ΕΤ: «Με εμπνέουν η ίδια η ζωή και τα απρόοπτά της» – Ελεύθερος Τύπος

Σ’ έναν τόπο με σημαντικό ρόλο στα γεγονότα και στην Ιστορία, οι επιλογές και τα λάθη των ηρώων, οι κρυφές επιθυμίες, τα ψέματα, οι σκέψεις που δεν ειπώθηκαν, αλλά και η μνήμη ως κατάρα έχουν το δικό τους βάρος στην αφήγηση. Μια ιστορία όπου συνυπάρχουν η αγωνία, ο θυμός, η οργή, ο έρωτας, η έκπληξη, τα ψυχικά πάθη, η μετάνοια και, τέλος, ο αρχέγονος πόθος για κάθαρση ως ανάγκη της ψυχής.

 Κλείνετε την ιστορική τριλογία σας, «Οι κόρες της Ελλάδας», από τις «Εκδόσεις Ψυχογιός». Γιατί έχετε ρίξει το βάρος του συγγραφικού σας έργου στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος και ποια ήταν η πρωταρχική ιδέα που «γέννησε» αυτήν τη διαδρομή; 

Το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Οι κόρες του νερού» («Εκδόσεις Ψυχογιός»), αφορούσε την ιστορία της οικογένειάς μου από το 1780 στην Ευρώπη. Οι πρόγονοί μου υπήρξαν Ελληνες της Διασποράς και βασίστηκα σε προσωπικά οικογενειακά αρχεία. Παράλληλα, βέβαια, έκανα και λεπτομερή ιστορική έρευνα των Ελλήνων της Διασποράς πάνω στην οποία στήριξα το μυθιστόρημά μου. Η ιστορική έρευνα με συνεπήρε. Ο πλούτος των γνώσεων για την Ιστορία της Ελλάδας των τελευταίων διακοσίων πενήντα χρόνων, και ειδικά αυτή των Ελλήνων της Διασποράς, ήταν αφάνταστος. Βοήθησε και το γεγονός ότι εκείνη την εποχή της συγγραφής ζούσα στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στη Νάπολη της Ιταλίας, κέντρο σπουδαίου Ελληνισμού. Οπως αντιλαμβάνεστε, το να ρίξω κατόπιν το βάρος του συγγραφικού μου έργου στο ιστορικό μυθιστόρημα ήταν για εμένα… μονόδρομος. Μέχρι σήμερα έχω συγγράψει εννέα μυθιστορήματα και μόνο ένα από αυτά («Επικίνδυνες λέξεις») είναι σύγχρονο. 

Τι υποδηλώνουν οι τίτλοι «Ο διχασμός», «Η επιστροφή» και «Η κάθαρση» στα αντίστοιχα μυθιστορήματά σας;

Παρακολουθώ τη ζωή μίας σπουδαίας οικογένειας των μετεπαναστατικών χρόνων της Ελλάδας και, μέσα από τη ζωή και τις περιπέτειες των απογόνων αυτής, καταγράφω την Ιστορία της Αθήνας των τελευταίων διακοσίων χρόνων. Με την «Επιστροφή» καλύπτω τη χρονική περίοδο 1790 με 1840, με τον «Διχασμό» την περίοδο 1840 με 1880 και με την «Κάθαρση», το τελευταίο της σειράς, την περίοδο 1880 μέχρι 1900. Και τα τρία μυθιστορήματα είναι αυτοτελή και ανήκουν στη σειρά «Οι κόρες της Ελλάδας» (όλα από τις «Εκδόσεις Ψυχογιός»). 

Πώς επιλέξατε τους χαρακτήρες των βιβλίων σας; Πόσο η σκληρότητα και η ατέλειά τους σας εμπνέουν και ποιο το περιθώριο που αφήνετε στα έργα σας στην αισιοδοξία της ζωής; 

Μέρος της ιστορικής έρευνας που έκανα πριν αρχίσω τη σειρά «Οι κόρες της Ελλάδας» ήταν η έρευνα σε παλαιά συμβολαιογραφικά αρχεία και οι συνεντεύξεις με παλαιές οικογένειες της Αθήνας. Κάποιες από αυτές μού εμπιστεύθηκαν τις ιστορίες τους. Εμπνεύσθηκα από αυτές, τις ανακύκλωσα, άλλαξα ονόματα και τις κατέγραψα στα δικά μου μυθιστορήματα. Ολα με εμπνέουν. Η ίδια η ζωή και τα απρόοπτά της με εμπνέουν. Και πάντα τα μυθιστορήματά μου διακατέχονται από αισιοδοξία. Εγώ η ίδια είμαι αισιόδοξη και, κατ’ επέκταση, δεν αφήνω τον αναγνώστη δίχως διέξοδο ελπίδας. Στο «διά ταύτα» των μυθιστορημάτων μου υπάρχει πάντα ένα αισιόδοξο μήνυμα. 

Κάποιοι δρόμοι των πρωταγωνιστών σας οδηγούν προς έναν προορισμό. Κάποιοι άλλοι κατευθείαν στο πεπρωμένο. Τελικά, έχει σημασία ο τελικός προορισμός ή η συνειδητοποίηση ότι η πορεία προς κάτι άγνωστο είναι από μόνη της μια σπάνια εμπειρία;

Πιστεύω πως έχουν και τα δύο σημασία στη ζωή. Και ο προορισμός, αλλά και η πορεία προς τον στόχο μας. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι εμπειρίες που συλλέγουμε μέχρι να φτάσουμε σε αυτόν. Εκείνο που μετράει στη διαδρομή, πάνω από καθετί άλλο, είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις που δημιουργούμε κατά τη διάρκεια της πορείας μας. 

Αδικίες του παρελθόντος αποκαθίστανται εν μέρει; Εσείς βλέπετε κάποια διαφορά;

Πιστεύω πως κάποιες ναι, αποκαθίστανται εν μέρει. Ανατρέχοντας την Ιστορία μας στις έρευνές μου, βλέπω κάποιες διαφορές προς το καλύτερο. Στα μυθιστορήματά μου, βέβαια, επιδιώκω συνειδητά να τις αποκαταστήσω. Ειδικά στο μυθιστόρημά μου «Η κάθαρση» η αποκατάσταση μίας αδικίας, που συντελέστηκε πριν από είκοσι χρόνια, είναι και ο άξονας του βιβλίου. Δυστυχώς, για λόγους που αντιλαμβάνεστε, δεν μπορώ να σας αποκαλύψω λεπτομέρειες.

Πιστεύετε ότι μαθαίνουμε από την Ιστορία; Η λογοτεχνία μπορεί να συμβάλει στη ριζοσπαστικοποίηση των υποκειμένων;

Μακάρι να μαθαίνουμε από την Ιστορία μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγουμε να επαναλάβουμε συμπεριφορές που δεν είναι υγιείς και μας ταλαιπωρούν όχι μόνο σε πολιτικό και εθνικό επίπεδο, αλλά και σε προσωπικό. Η λογοτεχνία, εκτός από τον πλούτο του λόγου, μας μαθαίνει και πολύτιμες λεπτομέρειες για τον εαυτό μας. Κατά τη γνώμη μου, η λογοτεχνία αλλάζει πρώτα τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και κατόπιν την ίδια τη ζωή.

Info

«Η ΚΑΘΑΡΣΗ»

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «ΨΥΧΟΓΙΟΣ»

ΣΕΛ.: 336