Οι παγκόσμιοι «σταρ» στην προπολεμική Ελλάδα – Ελεύθερος Τύπος

Οταν μιλάμε για επισκέψεις καλλιτεχνών στην Ελλάδα του 19^ου αιώνα, αναφερόμαστε κυρίως σε ευρωπαϊκές περιοδείες μπουλουκιών, τα οποία βαφτίζονται από τα ίδια και τον Τύπο ως μεγάλα ονόματα, με κάποιους εξ αυτών μάλιστα να παραμένουν στη χώρα απολαμβάνοντας έτσι την απρόσμενη δημοσιότητα.

Το πρώτο όνομα-μύθος που παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο είναι αυτό της κορυφαίας Γαλλίδας ηθοποιού Σάρα Μπερνάρ. Η τελευταία έχει έναν επιπλέον λόγο, εκτός των παραστάσεων, να επισκεφθεί την Ελλάδα, αφού το 1882 παντρεύεται τον κατά έντεκα χρόνια νεότερό της Ελληνα διπλωμάτη και μετέπειτα ηθοποιό, Αριστείδη Δαμαλά, μένοντας μαζί του μάλιστα για ένα διάστημα στον Πειραιά.

Η εξάρτηση του Δαμαλά από τη μορφίνη οδηγεί αρχικά στον χωρισμό του ζευγαριού και εν συνεχεία στον θάνατο του τελευταίου το 1889. Η Μπερνάρ φτάνει στον Πειραιά την 21^η Απριλίου 1893 με ατμόπλοιο, την υποδέχονται δύο αδελφοί του πρώην συζύγου της παραδίδοντάς της δάφνινο στεφάνι και εν συνεχεία μεταφέρεται στον σιδηροδρομικό σταθμό Πειραιά όπου γίνεται η επίσημη τελετή υποδοχής της. Διαμένει στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και όσο διάστημα βρίσκεται στην Αθήνα, Τύπος και κοινό την αντιμετωπίζουν όχι μόνο ως μεγάλη ηθοποιό, αλλά και σαν «εθνική χήρα». Οι φήμες αν θα πάει στον τάφο του Δαμαλά, πότε θα γίνει αυτό και αν φέρνει μαζί της μαρμάρινο μνημείο, δίνουν και παίρνουν. Το ελληνικό κοινό διψά να μάθει τα πάντα για τις παραστάσεις, τους περιπάτους, ακόμα και το μενού της ντίβας στην πρωτεύουσα.

Τα έργα που παίζει η Μπερνάρ στην Αθήνα είναι τα «Η κυρία με τας Καμελίας», «Τόσκα», «Φρου-φρου» και «Αδριανή», στις παραστάσεις των οποίων επικρατεί το αδιαχώρητο. Βέβαια ελάχιστοι εκ των θεατών κατανοούν τους διαλόγους, αφού αυτοί γίνονται στα γαλλικά, με αποτέλεσμα ο δημοσιογράφος της εποχής να σχολιάζει: «…οι περισσότεροι των χθες χειροκροτησάντων αυτή δεν εκατάλαβαν γρυ». Η Μπερνάρ επανεμφανίζεται στην Αθήνα το 1904, αλλά αυτή τη φορά με πολύ λιγότερη ανταπόκριση από Τύπο και κοινό.

Το τέλος του 19^ου αιώνα επιφυλάσσει στην πρωτεύουσα την παρουσία μίας ακόμα μεγάλης πρωταγωνίστριας, της Ιταλίδας Ελεονόρα Ντούζε. Η τελευταία φτάνει στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1899 για να παίξει στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών τα έργα «Μάγδα», «Σύζυγος του Κλαυδίου» και «Εντα Γκάμπλερ». Ο πανικός που επικρατεί περιγράφεται από τις εφημερίδες με τίτλους όπως: «Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι υπέρ Ντούζε». Το φιλοθεάμον κοινό είναι τόσο που οι εφημερίδες ασχολούνται περισσότερο με τα τεκταινόμενα στις θέσεις των θεατρόφιλων παρά στη σκηνή: «…από το υπερώον κατήλθε προχθές η βοή και εξαπελύθη η θύελλα και έπνευσεν ο τυφών ο συγκλονήσας το θέατρον, όστις κατά την προχθεσινήν τελευταίαν της Δούζε δεν έρριψεν εν βλέμμα εις τα ύψη εκείνα και δεν είδε την κραυγάζουσαν και χειρονομούσαν μυρμηκιάν των ανθρώπων και δεν είδε το φρικτότερον τσαλαπάτημα, το φρικτότατον ζύμωμα των σωμάτων, δεν αντελήφθη ποιο δράμα τρομερόν συνέγραφεν η Δούζε».

Η τεράστια επιτυχία οδηγεί σε τέταρτη έκτακτη παράσταση του έργου «Η κυρία με τας καμελίας», στην οποία επικρατούν πάλι σκηνές απείρου κάλλους: «Ανοίγεις ή όχι; εβροντοφώνησε κάποιος και οι υαλοπίνακες των θυρών κατέρρευσαν και το ρεύμα εισώρμησεν εν βοή και αλαλαγμό και εν απώλεια… πίλων και ράβδων και αρπαγή… πορτοφολιών και δεκαρών». Η Ντούζε επιστέφει στην Ελλάδα αρκετά χρόνια μετά, ζώντας μερικούς μήνες στην Κέρκυρα μαζί με την Ισιδώρα Ντάνκαν.

Τον Μάιο του 1926 φτάνει ο κορυφαίος Γερμανός συνθέτης της περιόδου Ρίχαρντ Στράους. Στο λιμάνι τον υποδέχονται ο δήμαρχος της πόλης, τα διοικητικά συμβούλια δύο ωδείων, καθηγητές και μέλη της ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών που θα τον συνοδεύσουν στις συναυλίες του και πολλοί φιλόμουσοι. Ο Στράους δίνει τρεις συναυλίες στο θέατρο «Κεντρικόν», μία στο Ηρώδειο και μία στο Καλλιμάρμαρο, παρουσία 10.000 θεατών. Εκφράζει την αγάπη και τον θαυμασμό του για την Ελλάδα, προτείνοντας μάλιστα να δημιουργηθεί στη χώρα μας ένας χώρος (κάτι σαν πρόδρομος του Μεγάρου Μουσικής) στον οποίο κορυφαίοι μουσουργοί και συνθέτες όλου του κόσμου θα παρουσίαζαν εκεί έργα τους σχετικά με την ελληνική αρχαιότητα. Παρασημοφορείται από τη δικτατορία Πάγκαλου και αυτός… ανταποδίδει εκτοξεύοντας αντικοινοβουλευτικές κορόνες, λέγοντας ότι η δικτατορία πρέπει να βιαστεί στην κατασκευή του έργου, πριν αποκατασταθεί ο κοινοβουλευτισμός, τον οποίο δεν εκτιμά: «Συνέστησε δε όπως η ίδρυση του θεάτρου γίνει το ταχύτερον και δη επί της σημερινής Κυβερνήσεως, δυναμένης να ενεργήση άνευ Κοινοβουλίου, διά το οποίον ο μέγας μουσικοσυνθέτης είπεν ότι δεν έχει καμμίαν υπόληψιν».

Υμνοι της Ισιδώρας Ντάνκαν για τη χώρα μας

Η πρώτη μεγάλη μορφή της τέχνης που φτάνει στην Ελλάδα τον 20ό αιώνα δεν είναι άλλη από την πρόδρομο του σύγχρονου χορού, Ισιδώρα Ντάνκαν. Η ξυπόλυτη χορεύτρια θεωρεί την επίσκεψη στη χώρα μας προσκύνημα στον τόπο που αποτελεί πηγή έμπνευσης του έργου της, αφού οι χορογραφίες της εμπνέονται από την αρχαία ελληνική χορογραφία. Η Ντάνκαν, φτάνοντας στην Αθήνα το 1903, μπαίνει άμεσα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αφού πολλές φορές κυκλοφορεί στην πρωτεύουσα φορώντας αραχνοΰφαντα χιτώνια και σανδάλια. Εκτός από χορευτικές παραστάσεις, κτίζει στον Βύρωνα ένα κέντρο χορού που λειτουργεί μέχρι σήμερα, ενώ διοργανώνει ομιλίες σε σπίτια μιλώντας για την ανάγκη αναβίωσης του αρχαίου ελληνικού ενδύματος.

Στην τελευταία ομιλία στη χώρα, είναι εμφανής η ευγνωμοσύνη της για το ελληνικό κοινό, όπως και η συγκίνηση για την εδώ παρουσία της: «Είμαι ευγνώμων προς το ευγενές κοινόν της πρωτευούσης της Ελλάδος διά την θερμοτάτην υποδοχήν την οποίαν μου έκαμε. Το ιερόν όνειρο να κατέλθω εις την Ελλάδα το είχα από της παιδικής μου ηλικίας. Δεν ετόλμων όμως να το εκπληρώσω πριν προετοιμασθώ. Επρεπε να έλθω εδώ όταν θα ήμουν εις δύναμιν να δώσω μιαν έννοιαν του μεγαλείου της αρχαίας μουσικής των Ελλήνων, να κρούσω διά της σωματικής αρμονίας τον ρυθμόν της αρχαίας ποιήσεως και να εκφράσω το πνεύμα αυτής. Διά τούτο εσπούδασα τα αγάλματα των μουσείων του Λονδίνου και των Παρισίων, με όλην μου την επιμονήν. Και ευγνωμονώ τους Ελληνας, οι οποίοι εχειροκρότησαν το έργον μου και στήριξαν την ιδέαν. Αναχωρώ διά το Βερολίνον, σας ευχαριστώ και σας μακαρίζω εσάς που ζείτε εις τον ωραίον αυτόν τόπον, υπ’ αυτόν τον ουρανόν και εν μέσω των θησαυρών των αρχαίων μαρμάρων».

Ειδήσεις σήμερα

Σινεμά: Επιστροφή στoν μαγικό κόσμο του Τιμ Μπάρτον

Επιβίωση, τραγούδι και μόδα… στη μάχη των ριάλιτι σόου

Χρήστος Νικολόπουλος στον ΕΤ: Το λαϊκό τραγούδι θα παίζεται παντού και πάντα

Δάνης Κατρανίδης: Πότε και που θα γίνει η κηδεία του ηθοποιού

Ιωάννα Τούνη: «Η φιλεναδίτσα μου είναι έγκυος» – Ανακοίνωσε την εγκυμοσύνη στο Instagram

Λίτσα Πατέρα: Άσχημο το ξεκίνημα του Σεπτέμβρη για 6 ζώδια – «Τις πρώτες ημέρες του φθινοπώρου…»

Δάνης Κατρανίδης: Το σπαρακτικό “αντίο” της πρώην συζύγου του – Η φωτογραφία από το γάμο τους

Τατιάνα Στεφανίδου: Ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να δει την κόρη της – Το δείπνο σε γκουρμέ εστιατόριο και οι σικ φωτογραφίες