Ευρωεκλογές: Τα μηνύματα στα κόμματα εξουσίας [γράφημα] – Ελεύθερος Τύπος

Η Νέα Δημοκρατία, καταγράφοντας λίγο πάνω από 28%, πέρασε πολύ κάτω από τον πήχη του 33% που είχε θέσει ο πρωθυπουργός -ως στόχο προεκλογικά– και απώλεσε σχεδόν 1.000.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τις περσινές βουλευτικές εκλογές.

Η ανάλυση των στοιχείων του κοινού (exit poll των τηλεοπτικών σταθμών) δείχνει ότι οι διαρροές της Νέας Δημοκρατίας κατευθύνθηκαν κυρίως στην αποχή (ενδεχομένως μέχρι και 70% των διαρροών της) και σε πολύ μικρότερο βαθμό σε άλλα κόμματα. Μάλιστα, οι διαρροές προς τα αλλά κόμματα, δεν τροφοδότησαν κυρίως τα κόμματα στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας -όπως πολλοί ισχυρίζονται- αλλά μοιράστηκαν σχεδόν ισόρροπα προς κόμματα εκατέρωθέν της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Νέα Δημοκρατία έχασε το 5,3% των ψηφοφόρων της του Ιουνίου 2023 -που έφτασαν μέχρι την κάλπη- προς την Ελληνική Λύση και το 3,7% προς τη Φωνή Λογικής της κας Λατινοπούλου, αλλά ταυτόχρονα έχασε 4,9% προς το ΠΑΣΟΚ και 3,6% προς τον ΣΥΡΙΖΑ.

Παράλληλα, το ποσοστό της στους ψηφοφόρους, που αυτοχαρακτηρίζονται ως κεντρώοι, υποχώρησε στο 21,5% από 35% και πάνω που ήταν στις βουλευτικές εκλογές, ενώ οι απώλειές της ήταν αναλογικά μικρότερες σε όσους αυτοτοποθετούνται ως δεξιοί ή κεντροδεξιοί (εκεί η συσπείρωσή της έφτασε το 73,2% και το 68,6% αντίστοιχα). Τα παραπάνω, συνδυαστικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Νέα Δημοκρατία εισέπραξε στις ευρωεκλογές της 9^ης Ιουνίου 2024 το μήνυμα δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων της κυρίως για τα πεπραγμένα της νέας κυβερνητικής θητείας στο μέτωπο της καθημερινότητας και κυρίως της ακρίβειας και της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, ενώ θέματα όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών -αν και προφανώς προκάλεσαν διαρροές προς τα δεξιά της- μάλλον λειτούργησαν σαν το «κερασάκι στην τούρτα» των απωλειών.

Μάλιστα, η χαμηλή επίδοση της Νέας Δημοκρατίας μεταξύ των αναποφάσιστων ψηφοφόρων (σημειώνεται εδώ ότι περίπου ένας στους τέσσερις αποφάσισαν είτε πάνω από την κάλπη είτε μερικές μέρες πριν), όπου συγκέντρωσε μόλις 12,7%, ενώ οι προεκλογικές δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι αυτοί προέρχονται (σε σχεδόν τριπλάσιο ποσοστό) από τη Νέα Δημοκρατία, δείχνει ότι μάλλον οι ψηφοφόροι της δεν πείστηκαν από το διακύβευμα της κυβερνητικής σταθερότητας που τέθηκε προεκλογικά από τον πρωθυπουργό και κατευθύνθηκαν είτε με χαλαρότητα προς τις παραλίες είτε με διάθεση να στείλουν μήνυμα διαμαρτυρίας προς τις κάλπες.

Η αξιωματική αντιπολίτευση έλαβε και αυτή το δικό της μήνυμα δυσαρέσκειας από το εκλογικό σώμα. Συγκεντρώνοντας τελικά κάτω από το ψυχολογικό όριο του 15%, απώλεσε περίπου 350.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τις βουλευτικές του Ιουνίου 2023, συσπειρώνοντας λιγότερους από 2 στους 3 ψηφοφόρους (από αυτούς που έφτασαν μέχρι την κάλπη, καθώς και εδώ η αποχή κυριάρχησε) και με διαρροές προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε και αυτός κάτω από τον πήχη που τέθηκε από τον πρόεδρό του προεκλογικά και δεν μπόρεσε, αφενός να έχει κυρίαρχο ρόλο στο χώρο της αντιπολίτευσης (το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται πλέον μόλις δύο μονάδες πίσω του) και αφετέρου να επωφεληθεί από τις σημαντικές απώλειες του κυβερνώντος κόμματος, ώστε να χτίσει ένα πειστικό αφήγημα ανατροπής συσχετισμών.

Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι δεν ηττήθηκε στις ευρωεκλογές αφού ενίσχυσε το ποσοστό του σε σχέση τόσο με τις ευρωεκλογές του 2019 όσο και με τις βουλευτικές του Ιουνίου 2023 και εμφάνισε το υψηλότερο ποσοστό συσπείρωσης των ψηφοφόρων του (77,2%). Ομως, χτυπήθηκε και αυτό από την αποχή, καθώς έχασε πάνω από 100.000 ψήφους σε σχέση με τις περσινές βουλευτικές εκλογές και, κυρίως, πέρασε και αυτό κάτω από τον πήχη που έθεσε ο πρόεδρός του, καθώς δεν κατάφερε να βρεθεί στη δεύτερη θέση και να αποκτήσει το ρολό της «άτυπης» αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Συμπερασματικά, η κυβέρνηση έλαβε ένα σοβαρό μήνυμα διόρθωσης πορείας, με έμφαση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας και στην αποτελεσματικότητα στο φλέγον για τα νοικοκυριά θέμα της αγοραστικής τους δύναμης. Εφόσον επιτύχει να δώσει απαντήσεις και λύσεις, έχει το περιθώριο να ανακάμψει και να επαναφέρει τους ψηφοφόρους της που διαμαρτυρήθηκαν, είτε διά της αποχής είτε διά της ψήφου δυσαρέσκειας προς άλλα, κυρίως μικρότερα, κόμματα.

Στο χώρο της αντιπολίτευσης, τα μέτρια αποτελέσματα ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. και ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., σε συνδυασμό με τη μικρή μεταξύ τους απόσταση, οδηγούν σε αναπόφευκτες συζητήσεις για την αναδιαμόρφωση συνολικά του χώρου, προκειμένου να προκύψει ένας ανταγωνιστικός πόλος απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, ενόψει των επόμενων βουλευτικών εκλογών. Βασικές προϋποθέσεις είναι η διαμόρφωση μια πειστικής εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης και προγράμματος και η ανάδειξη ηγεσίας που να μπορεί να ενώσει και να εμπνεύσει τους -σε μεγάλο βαθμό απογοητευμένους- ψηφοφόρους του χώρου.

Κέρδη για τους αντισυστημικούς

Υπήρχαν νικητές σε αυτές τις ευρωεκλογές; Και βέβαια! Τα κόμματα της αντιπολίτευσης που δεν διεκδικούν -τουλάχιστον ρεαλιστικά- κυβερνητικό ρόλο και έχουν αντισυστημικά χαρακτηριστικά κα τα οποία βγήκαν όλα με ενισχυμένα ποσοστά.

Μεγάλος νικητής η Ελληνική Λύση η οποία, σε αντίθεση με τις προεκλογικές υποθέσεις εργασίας, προσέλκυσε ψηφοφόρους από όλα τα κόμματα, ενισχύθηκε σαφώς από την απουσία των «Σπαρτιατών» στην κάλπη και εμφάνισε το υψηλότερο ποσοστό της στους ψηφοφόρους που αυτοχαρακτηρίζονται ως κεντρώοι.

Στους κερδισμένους και το ΚΚΕ, το οποίο είναι πλέον πρώτο κόμμα στους ψηφοφόρους που αυτοχαρακτηρίζονται ως αριστεροί. Και βέβαια στους κερδισμένους η Αφροδίτη Λατινοπούλου, που κατάφερε να εκλεγεί ευρωβουλευτής και να φέρει δυναμικά το κόμμα της στο πολιτικό προσκήνιο.