Ο ερευνητής της Google Γιάννης Ασσαέλ στον ΕΤ: «Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο»

Η έρευνά του εστιάζει στην Τεχνητή Νοημοσύνη, έχει σχεδιάσει δύο πρωτοπόρα πρότζεκτ για την Αρχαιοελληνική Ιστορία, την κυβερνοασφάλεια, είναι σύμβουλος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και παράλληλα συμμετέχει σε ομάδες εργασίας της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Μεγάρου Μαξίμου. Θεωρεί τον εαυτό του μέλος του brain gain, καθώς πλέον εργάζεται τον περισσότερο χρόνο από την Ελλάδα, και μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής «ξεκλειδώνει» τα μυστικά της Τεχνητής Νοημοσύνης και τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν.

Πώς προκλήθηκε το ενδιαφέρον σας για την Τεχνητή Νοημοσύνη;

Από μικρός μού άρεσε η επίλυση προβλημάτων και την ίδια στιγμή είχα πολύ έντονο το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς. Στον κλάδο της πληροφορικής αισθάνθηκα ότι τα δύο παραπάνω «συναντιούνται». Είναι ένας κλάδος που μας δίνει εργαλεία, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε στο κοινωνικό σύνολο και να αυτοματοποιήσουμε ορισμένες διαδικασίες. Οταν πήγα στην Οξφόρδη για μεταπτυχιακές σπουδές, γνώρισα τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης και με κέρδισε από την πρώτη στιγμή. Κάπως έτσι άρχισα, το 2013, να ασχολούμαι με τον κλάδο και συγκεκριμένα της μηχανικής μάθησης και των νευρωνικών δικτύων και αισθάνομαι ευγνωμοσύνη που έχω ζήσει όλη την εξέλιξη από τη δυσπιστία που υπήρχε κάποτε στο να είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην καθημερινότητα πολλών ανθρώπων.

Η ελληνική καταγωγή σας έχει επηρεάσει την καριέρα σας;

Φυσικά! Εχει επηρεάσει την ελληνική χροιά που έχει ένα μέρος της έρευνάς μου και αποτελεί κινητήριο δύναμη στην προσπάθειά μας να αποκρυπτογραφήσουμε το παρελθόν μας με την ανάκτηση αρχαίων κειμένων και τον προσδιορισμό του χρόνου και του τόπου γραφής τους μέσω της συνεργασίας Τεχνητής Νοημοσύνης και ιστορικών. Την ίδια στιγμή, συνέβαλε στην πρόσφατη επιστροφή μου στην Ελλάδα, καθώς το τελευταίο έτος διαιρώ τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου. Κατά την επιστροφή μου ήθελα να προσφέρω με την τεχνογνωσία μου και αισθάνομαι ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη για τη στήριξη της βουλευτού Επικρατείας, Νεφέλης Χατζηιωαννίδου. Επειτα από μία δεκαετία στο Ηνωμένο Βασίλειο, επέστρεψα σε μια Ελλάδα που οι πόρτες των κ.κ. Κυρανάκη και Παπαστεργίου στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και του κ. Μαστρογεωργίου στη Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, ήταν ανοιχτές για νέες ιδέες από τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Είστε σύμβουλος της κυβέρνησης σε ζητήματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Τι ακριβώς κάνετε;

Με την ιδιότητά μου, ως ερευνητής Τεχνητής Νοημοσύνης, και εκτός της βασικής μου εργασίας, συμβάλλω στο τεχνικό κομμάτι του σχεδιασμού νέων έργων. Εξετάζουμε και προτείνουμε διαφορετικές λύσεις και προσδιορίσουμε με επακριβή τρόπο τις απαιτήσεις που θα πρέπει να έχουν να έχουν.

Χρησιμοποιείτε το Gov.gr;

Φυσικά, ως Ελληνας πολίτης. Είναι υπέροχο και ιδιαίτερα ελπιδοφόρο να γίνονται τέτοια βήματα στη χώρα μας. Δεν αντιμετωπίζουμε τις νέες τεχνολογίες με φόβο, αλλά απεναντίας επιχειρούμε υπεύθυνα να τις εισαγάγουμε στην καθημερινότητα του πολίτη, είναι ένας έξυπνος τρόπος εξοικείωσης.

Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην υιοθέτηση και την ανάπτυξη τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης;

Καλούμαστε -όχι μόνο ως Ελλάδα αλλά ως πλανήτης- να εντάξουμε όλα αυτά τα νέα εργαλεία. Να δημιουργήσουμε κριτική απέναντί τους, έτσι ώστε ο κόσμος να μπορεί ενσυνείδητα να επεξεργαστεί το περιεχόμενο. Αισθάνομαι ότι υπάρχουν πολλές θετικές προεκτάσεις σε όλο αυτό, για παράδειγμα η δημοκρατικοποίηση της εκπαίδευσης. Ξαφνικά, μαθητές που μπορεί να μην είχαν πρόσβαση σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα μαθήματα έχουν βοηθό που μπορεί να τους λύσει κάποιες απορίες. Θα το κάνει τέλεια; Ενας δάσκαλος είναι αναντικατάστατος, αλλά τα εργαλεία μπορεί να είναι 24/7 μαζί τους και να τα συνοδεύουν σε καταστάσεις που ένας δάσκαλος ίσως να μην μπορούσε. Και χωρίς κόστος. Δεν θεώρησα ποτέ ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε για να αντικαταστήσει τον άνθρωπο, αλλά απεναντίας για να μας βοηθήσει, συμπληρώνοντας τα εργαλεία που ήδη έχουμε. Θεωρώ υπέροχη και ελπιδοφόρα κίνηση το γεγονός ότι πολλοί Ελληνες της Διασποράς επιστρέφουν ως brain gain. Είμαι πολύ χαρούμενος που είμαι κομμάτι αυτού.

Με ποιον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί με ηθικό τρόπο;

Εκτός από τη θέση μου, ως σύμβουλος στο υπουργείο, συμμετέχω σε δύο επιτροπές της Τεχνητής Νοημοσύνης υπό την αιγίδα του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Αισθάνομαι ότι είναι ένας κλάδος που μόνιμα θα εξελίσσεται και είναι πηγή έμπνευσης ότι η χώρα μας προσκαλεί την τεχνογνωσία και την εμπειρία έτσι ώστε να χειριστούμε υπεύθυνα όλες αυτές τις νέες καταστάσεις.

Ποιες είναι οι πιο συναρπαστικές εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης που βρίσκονται σε εξέλιξη;

Μέσα από την έρευνά μου πάντα προσπαθώ να επιλέξω προβλήματα που έχουν θετικές επιπτώσεις στον άνθρωπο και την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια έχω συνεισφέρει στην ομάδα Genomics του Google DeepMind που φτιάξαμε ένα Νευρωνικό Δίκτυο που ονομάζεται Enformer και οδήγησε σε πολύ αυξημένη ακρίβεια στην πρόβλεψη της γονιδιακής έκφρασης από την αλληλουχία DNA. Το DNA μεταφέρει τη γενετική πληροφορία που καθορίζει τα πάντα, από το χρώμα των ματιών μέχρι την ευαισθησία σε ορισμένες ασθένειες και διαταραχές. Τα περίπου 20.000 τμήματα DNA στο ανθρώπινο σώμα, γνωστά ως γονίδια, περιέχουν οδηγίες σχετικά με την αλληλουχία αμινοξέων των πρωτεϊνών, οι οποίες εκτελούν πολλές βασικές λειτουργίες στα κύτταρά μας. Για να προωθήσουμε την περαιτέρω μελέτη της γονιδιακής ρύθμισης και των αιτιολογικών παραγόντων σε ασθένειες, δημοσιεύσαμε το μοντέλο μας σε ανοιχτό κώδικα, όπως και τις προβλέψεις του για κοινές γενετικές παραλλαγές. Πιστεύω, ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να ξεκλειδώσει μια βαθύτερη κατανόηση τέτοιων πολύπλοκων τομέων, επιταχύνοντας την επιστημονική πρόοδο και προσφέροντας πιθανά οφέλη για την ανθρώπινη υγεία.

Τι συμβουλές δίνετε σε νέους που θέλουν να ασχοληθούν με την Τεχνητή Νοημοσύνη;

Για να ασχοληθεί κάποιος με τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Μηχανικής Μάθησης, είναι σημαντικό να αναπτύξει βάσεις στα Μαθηματικά, στη Στατιστική και τον προγραμματισμό. Σήμερα υπάρχει μια πληθώρα διαδικτυακών πόρων (Coursera, YouTube, ανοιχτά μαθήματα πανεπιστημίων κ.λπ.) επιτρέποντας την ευρεία πρόσβαση στη γνώση και συμβάλλοντας στη δημοκρατικοποίησή της. Κάποιες σκέψεις που με έχουν βοηθήσει στο ταξίδι μου μέχρι σήμερα είναι τα εξής: Είμαι πάντα ανοιχτός με τις ιδέες μου και επιδιώκω να τις μοιράζομαι, πιστεύω πως κάποιος που παράγει ιδέες μπορεί πάντα να παράγει καινούργιες. Την ίδια στιγμή η συνεργασία για την επίτευξη ενός κοινού στόχου είναι ένα ιδιαίτερα όμορφο συναίσθημα, πόσω μάλλον όταν πρόκειται για τη δημιουργία κάτι καινούργιου.

Πλέον, έχουν καταστεί σχεδόν μάστιγα τα deep fakes. Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισής τους;

Στην Google DeepMind ερευνούμε την ανάπτυξη εργαλείων, όπως το SynthID, για να βοηθήσουμε στο υδατογράφημα και τον εντοπισμό εικόνων που δημιουργούνται με Τεχνητή Νοημοσύνη, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της διάδοσης ψευδών πληροφοριών. Παράλληλα, μια κατεύθυνση που φαίνεται να κερδίζει ενδιαφέρον είναι η χρήση προσωπικών ψηφιακών υπογραφών για να πιστοποιούμε την αυθεντικότητα του περιεχομένου, π.χ. την προέλευση μιας φωτογραφίας ή ενός βίντεο, περιορίζοντας έτσι την παραπληροφόρηση. Είναι μια λύση που χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για τις επικοινωνίες στο Διαδίκτυο και για την έμπιστη ανταλλαγή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Μία από τις προσπάθειες έχει ξεκινήσει από το Coalition for Content Provenance and Authenticity (C2PA), στο οποίο συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, η Google, η Microsoft, η Sony, το BBC κ.λπ.

«AI TALKS» από το ΝΟΗΣΙΣ

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, το Generative AI, ο σχεδιασμός για τα επόμενα χρόνια και η σημασία της διεπιστημονικής έρευνας βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης «AI Talks: Ευκαιρίες και προκλήσεις», που διοργάνωσε το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας – ΝΟΗΣΙΣ, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 20 χρόνων λειτουργίας του. Ο δρ Γιάννης Ασσαέλ συμμετείχε με χαρά και απάντησε στις δεκάδες ερωτήσεις που του υπέβαλαν μαθητές ιδιωτικών σχολείων της Θεσσαλονίκης.

Στόχος του Κέντρου είναι να διεξαχθούν συνολικά οκτώ συζητήσεις με ομιλητές οι οποίοι θα συμβάλουν στη σωστή ενημέρωση, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες που προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη με τη διεπιστημονικότητα στην έρευνα, στην εκπαίδευση, στην κοινωνία και την επιχειρηματικότητα, απομακρύνοντας την τεχνοφοβία και διασφαλίζοντας την ηθική στην εφαρμογή της.