Βρετανικές εκλογές: Θρίαμβος Στάρμερ, αλλά με… κρύα καρδιά

«Ο λαός μίλησε. Τα καταφέραμε. Αρχίζει η αλλαγή. Ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο» είπε στην πανηγυρική ομιλία του το βράδυ της Πέμπτης.

«Η αλλαγή ξεκινά αμέσως. Επανεκκίνηση» ήταν οι πρώτες λέξεις του χθες στο κατώφλι της Νταουνινγκ Στριτ 10 ως νέος πρωθυπουργός με τη σύζυγό του Βικτόρια στο πλευρό του. «Δεν θα είναι εύκολο, σαν να ανάβουμε έναν διακόπτη. Θα παλέψω να σας πείσω ότι μπορείτε να πιστέψετε και πάλι σε μια κυβέρνηση» πρόσθεσε ο νέος ηγέτης της Γηραιάς Αλβιόνας.

Ενας κύκλος 14 ετών διακυβέρνησης Συντηρητικών έκλεισε παταγωδώς. «Σεισμικός θρίαμβος», «πλημμυρίδα», «εκλογικός Αρμαγεδδών για τους Τόρις» ήταν η πρώτη αντίδραση στα πρωτοσέλιδα του βρετανικού Τύπου.

Ωστόσο, μετά από μια δεύτερη προσεκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών της Πέμπτης, οι αναλυτές σημειώνουν ότι η εικόνα πίσω από τους αριθμούς είναι κάπως διαφορετική και ο Στάρμερ και η κυβέρνησή του θα πρέπει να εργαστούν σκληρά για να μη διαψεύσουν τις ελάχιστες προσδοκίες των συμπατριωτών τους. Απουσιάζει ο ενθουσιασμός με τον οποίο υποδέχθηκε ο λαός τον Τόνι Μπλερ το 1997, σημειώνουν.

Οι Εργατικοί χρειάζονταν 326 έδρες στην 650μελή Βουλή για εξασφαλίσουν αυτοδυναμία. Ελαβαν τελικά 412 (κατά 214 περισσότερες σε σύγκριση με τις εκλογές του 2019) και οι Συντηρητικοί ακολουθούν με 121 έδρες (-251 σε σύγκριση με την προηγούμενη Βουλή). Επονται οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και την είσοδό του στη Βουλή, μεταξύ άλλων στην 8η προσπάθεια, πανηγυρίζει ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του ευρωσκεπτικιστικού Reform UK.

Το Εργατικό Κόμμα έλαβε 33,8% των ψήφων, μόλις 1,7 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το αποτέλεσμα που έφερε ο Τζέρεμι Κόρμπιν πριν από 5 χρόνια απέναντι στο 43,6% των Τόρις υπό τον Μπόρις Τζόνσον.

Το 1997 ο Τόνι Μπλερ έγινε πρωθυπουργός με ένα 43,2% των ψήφων που μεταφράστηκε σε 418 έδρες στη Βουλή.

Η δεύτερη ανάγνωση υποδεικνύει πως ο Στάρμερ και οι σύντροφοί του ευνοήθηκαν περισσότερο από το εκλογικό σύστημα, τη βαθιά δυσαρέσκεια των Βρετανών με τα έργα και τις ημέρες του Σούνακ και των υπόλοιπων προκατόχων του από τους κόλπους των Τόρις, καθώς και από τη «σφήνα» Φάρατζ που έκλεψε ψήφους από τους Συντηρητικούς και υπόσχεται, παρότι μικρή κοινοβουλευτική ομάδα, να είναι θορυβώδης.

Το μήνυμα της κάλπης την Πέμπτη ήταν κυρίως μια ψήφος τιμωρίας των Τόρις, παρά ένα «Ναι» από καρδιάς στον Στάρμερ, έναν 61χρονο δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παιδί μεν της εργατικής τάξης που έχει βάλει πολύ νερό στο κρασί του, μάλλον άχρωμο και ανιαρό, υπογράμμιζαν χθες πολλοί αρθρογράφοι. Η αποχή (40%) έφτασε σε ρεκόρ 20ετίας.

Από πλευράς του, ο Ρίσι Σούνακ διαβεβαίωσε πως έλαβε το μήνυμα των Βρετανών. «Ακουσα την οργή σας… Αναλαμβάνω την ευθύνη για την ήττα» είπε χθες στο κατώφλι της Ντάουνινγκ Στρίτ 10 λίγο πριν μεταβεί στο παλάτι του Μπάκιγχαμ για τη συνάντηση με τον βασιλιά Κάρολο.

Ο Σούνακ πρόσθεσε πως θα παραιτηθεί και από την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, αλλά όχι αμέσως. Θα δώσει χρόνο στο κόμμα να συνέλθει από τη χειρότερη ήττα στην Ιστορία του εδώ και δύο αιώνες. Θα επιστρέψει πάντως στη Βουλή, ενώ πρωτοκλασάτα στελέχη των Τόρις, συμπεριλαμβανομένης της πρώην πρωθυπουργού Λιζ Τρας και υπουργών, έχασαν τις έδρες τους.

Ούτε κουβέντα για αλλαγή του Brexit

Ο Κιρ Στάρμερ διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον Ολαφ Σολτς και δίαυλο επικοινωνίας με τον Εμανουέλ Μακρόν. Παράλληλα θεωρεί συμμάχους του τον Ντόναλντ Τουσκ και τον Πέδρο Σάντσεθ.

Ωστόσο παραμονές των εκλογών διαβεβαίωσε κατηγορηματικά ότι «στη διάρκεια της ζωής του» η Βρετανία δεν πρόκειται να επανενταχθεί στην Ε.Ε., ούτε στην ενιαία αγορά, ούτε στην τελωνειακή ένωση. Αν και δεν ήταν οπαδός του Brexit, θεωρεί μη αναστρέψιμη την πολιτική κληρονομιά του δημοψηφίσματος του 2016. Το 2019 έχασε τις εκλογές επειδή υποσχέθηκε δεύτερο δημοψήφισμα, ένα «λάθος» που, όπως λέγεται, δεν πρόκειται να επαναλάβει.

Παρ’ όλα αυτά, στο πρόσωπό του η Ε.Ε. μπορεί να προσβλέπει σε έναν αξιόπιστο φίλο και συνεργάτη, που θα συζητά όλα τα διμερή προβλήματα. Αλλωστε ο ίδιος ο αρχηγός των Εργατικών έχει πει ότι θα προσπαθήσει να βελτιώσει τις εμπορικές κι άλλες συμφωνίες του Μπόρις Τζόνσον με την Ε.Ε. Επικαλούμενο κύκλους των Εργατικών, το Politico προβλέπει ότι ο Στάρμερ θα ακολουθήσει τακτική διμερών διευθετήσεων με τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποφεύγοντας όσο μπορεί να συνδιαλέγεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αναμένεται εξάλλου να ακολουθήσει την ίδια μεταναστευτική πολιτική με τον Σούνακ, χωρίς να είναι σαφές τι θα κάνει με τις απελάσεις στη Ρουάντα.

Στο θέμα της Ουκρανίας δεν πρόκειται να παρεκκλίνει από τη γραμμή της προηγούμενης κυβέρνησης ούτε χιλιοστό.

Η κυρία Στάρμερ και η πρόταση γάμου που έγινε στην Ελλάδα

Οταν ο  Κιρ Στάρμερ αποκαλεί τη σύζυγό του «λαίδη Βικ», εισπράττει κατά κανόνα ως απάντηση βλοσυρό βλέμμα και χαμόγελο. Η Βικτόρια Στάρμερ δεν ενθουσιάζεται με τίτλους, μεγαλεία, ούτε με την ιδέα της μετακόμισης στην πρωθυπουργική κατοικία, λένε όσοι τη γνωρίζουν στον βρετανικό Τύπο.

Με σπουδές Νομικής και Κοινωνιολογίας είναι χρόνια εθελόντρια σε νοσοκομείο λονδρέζικου προαστίου όπου ζει η οικογένεια. «Είναι αποφασισμένη να συνεχίσει. Λατρεύει τη δουλειά κι επιπλέον ενημερώνει τον Κιρ “από μέσα” για τις ελλείψεις στο εθνικό σύστημα υγείας» λέει οικογενειακή φίλη στην εφημερίδα «Times».

Δεν υπάρχει περίπτωση η Βικτόρια να ανοίξει την πόρτα στον Τύπο με τη ρόμπα όπως η Σερί Μπλερ ή να επιτρέψει να φωτογραφηθούν ο 15χρονος γιος και η 13χρονη κόρη του ζεύγους, διαβεβαιώνουν φίλοι. Τα παιδιά θα μπαινοβγαίνουν στο νέο τους σπίτι από την πίσω πόρτα, η Βικτόρια θα συνοδεύει τον Κιρ σε επίσημες υποχρεώσεις που δεν μπορεί να αποφύγει, αλλά θα προσπαθήσει όσο περνά από το χέρι της να μην αλλάξει πολύ η καθημερινότητα των Στάρμερ.

Πίσω από τις πόρτες η κυρία φαίνεται πως είναι το «αφεντικό». Ο σύζυγός της την συμβουλεύεται και στην πολιτική. Αλλωστε εκείνη ήταν μέλος του κόμματος πριν γίνει εκείνος. Η γνωριμία τους ήταν επεισοδιακή. Το 2006 ο δικηγόρος Στάρμερ την πήρε τηλέφωνο να της κάνει συστάσεις για μια υπόθεση. Την άκουσε να τον στολίζει με «γαλλικά» μαζί με ένα «ποιος νομίζει ότι είναι» καθώς έκλεινε το ακουστικό.

Οι δρόμοι τους συναντήθηκαν ξανά και το επόμενο καλοκαίρι στη διάρκεια διακοπών στην Ελλάδα, της έκανε πρόταση γάμου. «Δεν χρειαζόμαστε και ένα δαχτυλίδι Κιρ;» ήταν η απάντησή της. Βρέθηκε και το δαχτυλίδι και είναι ενωμένοι με τα δεσμά του γάμου 17 χρόνια.

Οσοι τη γνωρίζουν μιλούν για μια γυναίκα προσγειωμένη, με κοφτερό μυαλό και χιούμορ.

Τα λάθη που πλήρωσε στην κάλπη ο Σούνακ

«Πρωτίστως θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη από τη χώρα» είπε στην αποχαιρετιστήρια δήλωσή του μπροστά από την πρωθυπουργική κατοικία χθες ο Ρίσι Σούνακ.

Παίρνοντας τη σκυτάλη πριν από 20 μήνες από τη Λιζ Τρας ο πρώτος ασιατικής καταγωγής Βρετανός πρωθυπουργός παρέλαβε χάος. Οι Συντηρητικοί ηγέτες τα τελευταία χρόνια διαχειρίστηκαν με καταστροφικό τρόπο το Brexit, την πανδημία, την οικονομία, το σύστημα υγείας.

Το βασικό λάθος που έκανε ο Σούνακ, σύμφωνα με τους αναλυτές, ήταν πως δεν άκουσε τον μέσο Βρετανό που υποφέρει. Με το δημόσιο χρέος πάνω από 100% λόγω εξωγενών πιέσεων, όπως υποστήριζε, δεν είχε περιθώριο για διαφορετικές πολιτικές. Κατά τον αντίλογο μπορούσε να στηρίξει τα νοικοκυριά που είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει δραματικά την τελευταία διετία. Η περαιτέρω υποβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών μπορούσε να αποτραπεί.

Το δεύτερο μοιραίο λάθος ήταν η στροφή προς τα ακροδεξιά στο Μεταναστευτικό, σύμφωνα με αναλύσεις για τα αίτια της ήττας. Εχασε το Κέντρο.

Το τρίτο ήταν το αλαζονικό στιλ ηγεσίας που δεν τον βοήθησε να κτίσει φιλίες και με ξένους ηγέτες. Στο Λονδίνο, δεν λησμονούν την άρνησή του να δεχθεί τον Ελληνα πρωθυπουργό προ μηνών, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε για νιοστή φορά το ζήτημα του επαναπατρισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα πριν από προγραμματισμένη συνάντησή τους.