ΥΠΟΙΚ: Διπλός αγώνας για τη μείωση χρέους

Ο προγραμματισμός προβλέπει τη σταθερή μείωση χρέους με μέσο ετήσιο ρυθμό 10% του ΑΕΠ έως το τέλος του 2028, μειώνοντας παράλληλα και το καθαρό υπόλοιπό του κατά περίπου 10 δισ. ευρώ.

Η μείωση αυτή θα προέλθει από σταθερά θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης που θα υπερβαίνουν σε ετήσια βάση το 3,5% σε ονομαστικούς όρους (δηλαδή το πραγματικό ΑΕΠ, αν προστεθεί και ο ετήσιος πληθωρισμός), σταθερά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2,5% του ΑΕΠ. Παράλληλα, θα έχουμε και σταδιακή μείωση του υπολοίπου του χρέους, που θα ξεκινήσει επίσημα από φέτος, αφού οι καθαρές δανειακές ανάγκες του Δημοσίου για την επόμενη τριετία θα είναι ανάλογες των φετινών, δηλαδή θα ξεπερνούν μόλις τα 5 δισ. ευρώ, λόγω του υψηλού πρωτογενούς πλεονάσματος που θα ξεπερνά το 2,1% του ΑΕΠ που είναι ο ετήσιος στόχος.

Δύο σταθμοί

Στο μεταξύ, το χρέος θα έχει μέχρι και τον επόμενο Απρίλιο δύο σημαντικούς σταθμούς. Ο πρώτος θα είναι η πληρωμή στο τέλος του χρόνου της τριπλής δόσης ύψους 7,9 δισ. ευρώ από το διμερές δάνειο με τις χώρες της ευρωζώνης.

Σε αυτήν τη φάση μαζί με τις τελικές εγκρίσεις για τις δόσεις του δανείου βοηθητικός θα είναι ο δεύτερος αγώνας εναντίον της Eurostat η οποία -φαίνεται ότι- υποχώρησε στην απαίτησή της να εγγραφούν εκ των προτέρων τα 17,5 δισ. ευρώ των κρατικών εγγυήσεων από το σχέδιο «Ηρακλής» στο χρέος. Τώρα, όμως, ζητά να προσθέσει στο χρέος 12 δισ. ευρώ, από τα συνολικά 24 δισ. ευρώ των αναβαλλόμενων τόκων του δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ που πήρε η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) στο δεύτερο Μνημόνιο. Τούτο δε ενώ η σταδιακή αποπληρωμή των τόκων αυτών είναι σε περίοδο χάριτος μέχρι και το 2032.

 «Σημείο μηδέν»

Το «σημείο μηδέν» για την προσπάθεια εντατικότερης διαχείρισης με στόχο την ταχύτερη μείωση του χρέους αναμένεται να έρθει περί τα μέσα του Δεκεμβρίου.

Μέχρι τότε θα έρθουν όλες οι τυπικές εγκρίσεις για την πρόωρη αποπληρωμή της 3ης δόσης και η απελευθέρωση του «μαξιλαριού» των 15,7 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).

Τον Σεπτέμβριο ξεκινά η προσπάθεια για τη δραστική μείωση του χρέους με την πρόωρη αποπληρωμή, για πρώτη φορά, μιας τριπλής δόσης ύψους 8 δισ. ευρώ από το δάνειο που πήρε η Ελλάδα από την ευρωζώνη στην αρχή του πρώτου Μνημονίου, απευθείας από τις χώρες της ευρωζώνης.

Από τις αρχές του φθινοπώρου, η Αθήνα θα αρχίσει να στέλνει και επίσημα στους θεσμούς το αίτημα για την πρόωρη αποπληρωμή της τριπλής δόσης από το GLF. Το αίτημα θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από την ομάδα εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group) και να επικυρωθεί σε μία από τις συνεδριάσεις του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.

Μία ακόμη μακρά διαδικασία θα είναι η έγκριση του ελληνικού αιτήματος από τα εθνικά Κοινοβούλια της Γερμανίας, της Φινλανδίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σλοβακίας. Μόλις τελειώσει και η διαδικασία των εθνικών Κοινοβουλίων θα έρθει η σειρά του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Εκτός από την -τυπική- έγκριση του ελληνικού αιτήματος θα πρέπει να αποποιηθεί και το δικαίωμά του να διεκδικήσει, ως ο μεγαλύτερος δανειστής της Ελλάδας, αυτός την αποπληρωμή των δικών του δανείων τη στιγμή που η Ελλάδα θα αποπληρώσει πρόωρα τρεις δόσεις του GLF.

Eurostat

Λίγο νωρίτερα τον Οκτώβριο θα έχουμε την πρώτη σοβαρή συζήτηση με τη Eurostat για τους τόκους του δανείου των 90 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Τα 24 δισ. ευρώ των τόκων, τα οποία θα έχουν συγκεντρωθεί από το 2012 που πήρε η Ελλάδα το δάνειο, θα αρχίσουν να αποπληρώνονται τυπικά από το 2032 αλλά ουσιαστικά από το 2038. Ωστόσο, η Eurostat αξιώνει να γραφούν από τώρα οι μισοί από τους τόκους (12 δισ. ευρώ) στο χρέος. Σε δημοσιονομική βάση κάτι τέτοιο δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα, αφού, ούτως ή άλλως, είναι κανονισμένο να αποπληρωθούν από το 2032 και μετά. Ωστόσο, θα δημιουργήσει ένα πρόβλημα στην εικόνα του χρέους προς τους επενδυτές, αφού το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα αυξηθεί ξαφνικά κατά περίπου 5%.

Η ελληνική πλευρά προσέρχεται με βασικό επιχείρημα ότι όταν το 2012 η Ελλάδα είχε ζητήσει να αποτυπώσει τους τόκους του δανείου αυτού, η ίδια η Eurostat είχε πει πως δεν είναι απαραίτητο και τώρα ξαφνικά ζητά την αναδρομική καταγραφή τους.

Στόχος η εκ νέου αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας

Η δραστική μείωση του χρέους για το 2025 αναμένεται να φέρει την επόμενη αναβάθμιση του αξιόχρεου από την ελάχιστη επενδυτική βαθμίδα του ΒΒΒ- που είναι σήμερα στη βαθμίδα ΒΒΒ. Στη συνέχεια το υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναμένει μια νέα αναβάθμιση μέχρι και το 2028 που θα ανεβάσει το αξιόχρεο της χώρας στη βαθμίδα ΒΒΒ+ φτάνοντας τη χώρα στα πρόθυρα της βαθμίδας Α. Αυτό θα οδηγήσει με τη σειρά του και σε χαμηλότερο κόστος δανεισμού του Δημοσίου μέσω της συγκέντρωσης περισσότερων συντηρητικών επενδυτών, οι οποίοι θα αυξήσουν τη θέση τους στα ελληνικά ομόλογα, τα οποία θα διακρατήσουν ως αποταμιευτικά προϊόντα.

Παράλληλα, σε συνδυασμό και με τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα έχουμε μια σωρευτική μείωση των επιτοκίων περίπου 5% ειδικά για την Ελλάδα. Το 3% αναμένεται να προέλθει από τη μείωση κόστους δανεισμού που θα συμπαρασύρει και τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ 2% θα είναι η μείωση των επιτοκίων του ευρώ από την ΕΚΤ από το 4%, που είναι σήμερα, στο 2%.